อังคุตตรนิกาย เป็นไฉน ? พระสูตร9,557 สูตร มีจิตตปริยาทาน-
สูตรเป็นต้น ซึ่งจัดตั้งไว้ด้วยสามารถแห่งถ้อยคำเกินหนึ่งแห่ง ส่วนหนึ่ง ๆ
ขึ้นไปละข้อ ดังคาถาที่ประพันธ์ไว้ว่า
พระสูตรในอังคุตตรนิกาย จำนวน
9,557 สูตร มีในนิกายใด นิกายนั้น ชื่อว่า
อังคุตตรนิกาย.
ขุททกนิกาย เป็นไฉน ? คือ วินัยปิฎก อภิธรรมปิฎก และปาฐะ
15 ประเภท มีธัมมบทขุททกปาฐะเป็นต้นทั้งหมด ที่แสดงไว้ก่อนแล้ว เว้น
พระพุทธพจน์ที่เหลือคือนิกาย 4 (มีทีฆนิกายเป็นต้น ) ชื่อว่าขุททกนิกาย. ดัง
คาถาที่ท่านประพันธ์ไว้ว่า
ยกเว้นนิกาย 4 มีทีฆนิกายเป็นต้น
เหล่านี้ พระพุทธพจน์อื่นจากนั้น มีอยู่แก่
นิกายใด นิกายนั้น บัณฑิตเรียกว่า ขุททก-
นิกาย.
นิกาย 5 อย่าง ย่อมมีด้วยสามารถแห่งนิกายอย่างนี้.

พระพุทธพจน์มีองค์ 9

พระพุทธพจน์มีองค์ 9 อย่างไร ? จริงอยู่ พระพุทธพจน์นี้แม้ทั้งหมด
มี 9 ประเภท คือ สุตตะ เคยยะ ไวยากรณ์ คาถา อุทาน อิติวุตตกะ ชาดก
อัพภูตธรรม เวทัลละ.
บรรดาองค์ทั้ง 9 นั้น อุภโตวิภังค์ นิทเทส ขันธกะ ปริวาร
พระสูตรในสุตตนิบาตมีมงคลสูตร รัตนสูตร นาลกสูตร และตุวฏกสูตรเป็นต้น

และพระดำรัสของพระภาคเจ้า แม้อื่นที่มีชื่อว่า สุตตันตะ (เหล่านี้)
พึงทราบว่า เป็นสุตตะ. พระสูตรที่มีคาถาแม้ทั้งหมด พึงทราบว่า เป็น
เคยยะ ว่าโดยพิเศษ ได้แก่ สคาถวรรคทั้งสิ้น ในสังยุตตนิกาย เป็นเคยยะ.
พระอภิธรรมปิฎกแม้ทั้งหมด พระสูตรที่ไม่มีคาถา และพุทธพจน์อื่นที่ไม่
ประกอบด้วยองค์ 8 พึงทราบว่า เป็นไวยากรณ์. ธรรมบท เถรคาถา
เถรีคาถา และคาถาล้วน ๆ อันไม่มีชื่อว่าสูตรในสุตตนิบาด พึงทราบว่า เป็น
คาถา. พระสูตร 82 สูตร อันปฏิสังยุตด้วยคาถาที่สำเร็จด้วยโสมนัสสญาณ
พึงทราบว่า เป็นอุทาน. พระสูตร 110 สูตร ที่เป็นไปโดยนัยมีอาทิว่า
วุตฺตญฺเหตํ ภควตา (จริงอยู่ พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสพระดำรัสนี้) พึงทราบ
ว่า เป็นอิติวุตตกะ. ชาดก 550 ชาดก มีอปัณณกชาดกเป็นต้น พึงทราบว่า
เป็นชาดก. พระสูตรที่ปฏิสังยุตด้วยอัจฉริยอัพภูตธรรมแม้ทั้งหมดที่เป็นไป
โดยนัยมีอาทิว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อัพภูตธรรมที่น่าอัศจรรย์ 4 ประการ
เหล่านี้ มีอยู่ในพระอานนท์ พึงทราบว่า เป็นอัพภูตธรรม. พระสูตรที่มีผู้
ทูลถามแล้ว ได้แล้วได้อีกซึ่งความรู้และความยินดีแม้ทั้งหมดมีจูลเวทัลลสูตร
มหาเวทัลลสูตร สัมมาทิฏฐิสูตร สักกปัญหสูตร สังขารภาชนียสูตร และมหา-
ปุณณมสูตรเป็นต้น พึงทราบว่า เป็นเวทัลละ. เมื่อว่าโดยองค์ พระพุทธพจน์
มีองค์ 9 ด้วยประการฉะนี้.

พระพุทธพจน์ 84,000 พระธรรมขันธ์

พระพุทธพจน์ 84,000 พระธรรมขันธ์ เป็นไฉน ? จริงอยู่
พระพุทธพจน์ทั้งหมดนี้แหละมี 84,000 ประเภท ด้วยสามารถแห่งพระธรรม
ขันธ์ที่พระอานนท์รวบรวมแสดงไว้อย่างนี้ว่า